SURP ASDVADZADZİN ERMENİ KİLİSESİ
İlhan Sok. No: 28, 34353 Beşiktaş
Tel.: (0212) 261-8517
Faks: (0212) 327-8209
İlk olarak Rahip Krikor Taranağtzi 1623’te Beşiktaş’ta iki papazı olan bir şapelden bahseder. Yeremya Çelebi de Beşiktaş’ta küçük bir kilise olduğuna şahitlik eder. Yeremya Çelebinin tanıklığı 1661 ve 1681-1684 yıllarını kapsar. 18. Yüzyıl tarihçisi Sarkis Tıbir Sarraf-Hovhannesyan’a göre, Beşiktaş’taki kilise 1759’da yıkılmıştır.
Şemdanizade Fındıklılı Süleyman Efendi’nin Osmanlıca olarak kaleme almış olduğu tarihten bu yıkılan kilisenin Eğinli Yakup Amira’nın bağışlarıyla yapılmış olduğunu öğreniyoruz. Kilise izinsiz olarak genişletilmiş olduğu gerekçesiyle yıkılmıştı. Kilise 19. yüzyıl başlarında bu kez ahşap olarak yeniden inşa edilmiştir.
Kilise, 1838’de ise hassa mimarı Garabed Amira Balyan tarafından görkemli bir kargir bina tarzında yeniden yapılmıştır. Kubbeli yapıların yasak olduğu o dönemde nadir kubbeli eserlerden biri olma özelliğini taşımaktaydı. Mimari bir ustalık eseri olarak ise dışarıdan belli olmayan bir iç kubbeyle donatılmıştı. Kubbe ve duvar bezemeleri batı üslubunu yansıtıyordu. İç duvarlar 19. yüzyılın ünlü ressamlarından Hovhannes Umed Beyzad tarafından yapılmış olan büyük simetrik resimlerle süslenmiştir.
Beşiktaş sakinlerinden hassa mimarı Sarkis Balyan genç yaşta vefat etmiş olan eşinin anısına kilisenin yanına Makruhyan okulunu inşa etti.
Kilise 1987’de Patrik Şınorhk döneminde görkemli bir şekilde yenilendi. Avluda Erol Sarafyan tarafından yapılmış olan ve 1993 yılında açılışı yapılan Garabed ve Sarkis Balyan’ların büstleri bulunmaktadır.
Kilise’nin son köklü onarımı 2013 yılında tamamlanarak Patrik Genel Vekili Başepiskopos Aram Ateşyan tarafından takdis edilerek ibadete yeniden açılmıştır.
Kilise’nin güney duvarının dış yanına ünlü devlet simalarından Osmanlı Dış İşleri Bakanı Harutyun (Artin) Paşa Dadyan (1830-1901) gömülüdür.